Dự án PI sáu năm tuổi sẽ sớm được ra mắt. Đây có phải là công cụ phân chia xã hội hay là một kế hoạch Ponzi?

Tiêu đề gốc: "Dự án PI sáu năm tuổi cuối cùng cũng đã trực tuyến. Liệu đây có phải là sản phẩm của sự chia rẽ xã hội hay là một kế hoạch Ponzi? 》
Tác giả gốc: Alvis, MarsBit

Giới thiệu: Khi "khai thác bằng điện thoại di động" trở thành hiện thực  

"Ngày 20 tháng 2 năm 2025, 16:00, thời điểm này sẽ được ghi vào lịch sử mã hóa - hoặc là thời khắc đăng quang của Pi Network lên đỉnh cao của "chuỗi khối dân sự", hoặc sẽ là điểm khởi đầu cho sự bùng nổ của bong bóng tiền điện tử lớn nhất trong lịch sử."  

6 năm trước, Tiến sĩ Nicolas Kokkalis của Stanford đã bắt đầu một thử nghiệm xã hội với một ứng dụng trên điện thoại di động: người dùng có thể "khai thác" bằng cách nhấp vào một nút một lần một ngày, không cần máy khai thác chuyên nghiệp, không tiêu thụ điện và không mất chi phí. Hiện tại, thử nghiệm này đã kết thúc - Pi Network thông báo rằng Open Network sẽ chính thức ra mắt vào lúc 16:00 giờ Bắc Kinh ngày 20 tháng 2 năm 2025, khi đồng Pi có thể kết nối với các hệ thống bên ngoài lần đầu tiên.  

Đằng sau dữ liệu là một thế giới khác biệt:  

- Những người ủng hộ cuồng nhiệt: 50 triệu người dùng trên toàn thế giới, trong đó hơn 18 triệu người đã vượt qua xác minh KYC và các thương gia ở Đài Loan thậm chí còn sử dụng đồng Pi để mua trà sữa và trả tiền thuê nhà;  

- Những người hoài nghi: Mạng chính bị trì hoãn trong 6 năm, không thể giao dịch mã thông báo và "hợp đồng tương lai IOU" được niêm yết trên sàn giao dịch bị cáo buộc là cường điệu.  

Trong vòng xoáy tranh cãi này, Pi Network có phải là một cuộc cách mạng công nghệ hay một trò chơi vốn được thiết kế cẩn thận? Bài viết này sẽ sử dụng dữ liệu mới nhất và tiến trình sinh thái để phân tích logic giá trị và những rủi ro tiềm ẩn của nó.  

1. Triển vọng tích cực: Ba bước đột phá để phổ biến Blockchain  

1. Cơ sở người dùng: "Quả bom hạt nhân giao thông" nghiền nát các chuỗi công khai truyền thống  

Pi Network đã tạo ra mạng lưới người dùng lớn nhất trong lịch sử mã hóa:  

- 50 triệu người dùng đã đăng ký, vượt xa Ethereum (ít hơn 5 triệu người dùng hoạt động trong số 120 triệu địa chỉ);  

- 18 triệu người dùng được chứng nhận KYC, trong đó hơn 8 triệu người đã được di chuyển sang mạng chính đóng và dự kiến sẽ vượt quá mục tiêu di chuyển 10 triệu người trước ngày 20 tháng 2;  

- Thống lĩnh ở Châu Á: 1,34 triệu người dùng của Hàn Quốc vượt quá số lượng người dùng Binance địa phương và Việt Nam và Philippines nằm trong số ba quốc gia hàng đầu thế giới về hoạt động cộng đồng.  

Quy mô người dùng này mang lại cho nó khả năng tự nhiên để ươm mầm một hệ sinh thái - ngay cả khi chỉ có 1% người dùng tham gia phát triển, nó có thể tạo ra 50.000 DApp (hiện tại chỉ có 80 ứng dụng mạng chính).

2. Dân chủ hóa công nghệ: tích hợp khai thác di động và Stellar Consensus

Pi Network cố gắng hạ thấp ngưỡng của blockchain bằng hai cải tiến chính:

- Giao thức đồng thuận Stellar (SCP): từ bỏ PoW tiêu tốn nhiều năng lượng của Bitcoin, đạt được sự đồng thuận tiết kiệm năng lượng thông qua Thỏa thuận Byzantine Liên bang (FBA) và điện thoại di động có thể tham gia xác minh;

- Hệ thống vai trò phân cấp: từ "pioneer" (khai thác kiểm tra hàng ngày) đến "node" (chạy một full node), người dùng nhận được token theo đóng góp của họ, hình thành nên cấu trúc quản trị từ dưới lên.  

Thiết kế này cho phép blockchain tiếp cận những người không chuyên về kỹ thuật lần đầu tiên - những bà nội trợ, sinh viên và người già đã nghỉ hưu đều có thể tham gia, phá vỡ rào cản của ngành là "chỉ dành cho những người đam mê công nghệ".

3. Ứng dụng thực tế: từ các quán trà sữa Đài Loan đến thanh toán xuyên biên giới

Mặc dù mainnet không mở, Pi Network đã khám phá các kịch bản ngoại tuyến độc đáo:

- Thử nghiệm khu thương mại Đài Loan: hơn 200 đơn vị chấp nhận đồng Pi để thanh toán, từ dịch vụ ăn uống đến cho thuê bất động sản, 1 Pi≈25-30 đô la Đài Loan mới (khoảng 0,8-1 đô la Mỹ);

- Thử nghiệm chuyển tiền xuyên biên giới: Người lao động Philippines chuyển tiền về quê thông qua ví Pi và phí xử lý chỉ bằng 1/10 so với ngân hàng truyền thống;

- Khuyến khích nhà phát triển: 80 ứng dụng mainnet bao gồm giáo dục, chăm sóc y tế và hậu cần. Ví dụ: "Pi Health" sử dụng dữ liệu y tế ẩn danh để đào tạo các mô hình chẩn đoán AI.  

Nếu mạng mở hoạt động trơn tru, các kịch bản này có thể được nâng cấp từ các thử nghiệm biên lên cơ sở hạ tầng tài chính toàn cầu.  

2. Tranh cãi tiêu cực: thâm hụt lòng tin và bong bóng định giá  

1. Lịch sử giao hàng chậm trễ trong sáu năm: khủng hoảng lòng tin trong "tiếng kêu của sói"  

Lịch trình mainnet của Pi Network có thể được gọi là "sách giáo khoa về sự trì hoãn".

Pi Network được ra mắt vào năm 2019, ban đầu hỗ trợ khai thác tiền điện tử trên điện thoại thông minh và đã trải qua nhiều giai đoạn, bao gồm Testnet, Node Program và Closed Mainnet. Hiện tại, dự án đang trong giai đoạn chuyển đổi sang mạng mở và dự kiến sẽ chuyển sang mạng chính vào đầu năm 2025.

· Ngày 14 tháng 3 năm 2019: Ra mắt chính thức - Pi Network đã chính thức ra mắt vào Ngày Pi (14 tháng 3) và được đặt tên theo hằng số toán học π (3,14). Phiên bản đầu tiên của ứng dụng di động cho phép người dùng (được gọi là “Người tiên phong”) khai thác tiền điện tử Pi trực tiếp từ điện thoại thông minh của họ.

· Ngày 14 tháng 3 năm 2020: Ra mắt giai đoạn Testnet - Vào đúng ngày kỷ niệm một năm thành lập Pi Network, dự án đã bước vào giai đoạn Testnet, đánh dấu một bước quan trọng hướng tới sự phi tập trung. Giai đoạn này hỗ trợ việc triển khai các nút phân tán toàn cầu, cho phép các nhà phát triển cộng đồng sử dụng Test-Pi để thử nghiệm blockchain và tạo ứng dụng.

· Cuối năm 2020: Giới thiệu Chương trình Node - Pi Network đã ra mắt Chương trình Node, cho phép người dùng chạy các nút mạng trên máy tính cá nhân. Động thái này tăng cường sự đóng góp của Pioneers vào bảo mật mạng và xác minh giao dịch, đồng thời thúc đẩy tính phi tập trung.

· Tháng 12 năm 2021: Ra mắt Mainnet đóng - Pi Network bước vào giai đoạn mainnet đóng, mainnet chính thức được ra mắt nhưng vẫn được bảo vệ bằng tường lửa để ngăn chặn các kết nối bên ngoài. Trong thời gian này, người dùng có thể hoàn tất KYC (xác minh danh tính) và di chuyển Pi sang mạng chính trực tiếp, trong khi cộng đồng xây dựng các ứng dụng và tiện ích trong mạng khép kín.

· Tháng 10 năm 2023: Phát hành lộ trình - Nhóm Pi Core công bố lộ trình theo từng cột mốc nêu chi tiết các thành tựu trong quá khứ, các dự án hiện tại và kế hoạch trong tương lai. Lộ trình này tăng cường tính minh bạch và nêu ra các bước chính hướng tới mạng chính mở.

· Tháng 12 năm 2024: Cập nhật về Mạng mở - Nhóm Pi Network thông báo rằng thời điểm ra mắt mạng chính mở ban đầu dự kiến vào cuối năm 2024 sẽ bị hoãn lại đến quý đầu tiên của năm 2025. Quyết định này nhằm mục đích cho phép nhiều người dùng hơn hoàn tất chứng nhận KYC và di chuyển mã thông báo của họ sang mạng chính để đảm bảo hệ sinh thái toàn diện và an toàn hơn.

· Tháng 1 năm 2025: Tiến độ di chuyển lên Mainnet - Tính đến tháng 1 năm 2025, Pi Network có hơn 18 triệu người dùng đã hoàn tất chứng nhận KYC, trong đó hơn 8 triệu người dùng đã di chuyển mã thông báo của họ sang mainnet. Nhóm đã gia hạn thời gian gia hạn cho việc KYC và di chuyển mạng chính đến ngày 31 tháng 1 để hỗ trợ thêm cho quá trình chuyển đổi.

Mặc dù nhóm nghiên cứu cho rằng sự chậm trễ là do quá trình đánh giá KYC và xây dựng hệ sinh thái, nhưng cộng đồng vẫn đặt câu hỏi liệu có phải họ cố tình trì hoãn để duy trì tình trạng khan hiếm mã thông báo hay không.

2. Nghi ngờ về định giá hàng trăm tỷ: Một cái bẫy chết người sau khi pha loãng hoàn toàn  

Dựa trên nguồn cung tối đa là 100 tỷ, nếu đồng Pi đạt 1 đô la Mỹ, định giá pha loãng hoàn toàn (FDV) của nó sẽ lên tới 100 tỷ đô la Mỹ - hơn một phần ba giá trị thị trường hiện tại của Ethereum (315 tỷ đô la Mỹ). Nhưng điều này phải đối mặt với hai nghịch lý lớn: - Hố đen lưu thông: Hiện tại, chỉ có 2 tỷ Pi được di chuyển đến mạng chính và 98 tỷ còn lại cần được giải phóng dần thông qua khai thác. Nếu nhóm kiểm soát nhịp độ mở khóa, nó có thể gây ra áp lực bán hoảng loạn; - Kịch bản ứng dụng không đủ: Hầu hết 80 DApp hiện có là ứng dụng công cụ, thiếu các kịch bản nắm bắt giá trị như DeFi và NFT và khả năng tạo máu sinh thái còn đang bị nghi ngờ.

3. Quy định và quyền riêng tư: con dao hai lưỡi của việc tuân thủ

Chiến lược tuân thủ của Pi Network ẩn chứa những rủi ro:

- Thu thập KYC quá mức: người dùng cần phải nộp thẻ căn cước, nhận dạng khuôn mặt và bằng chứng cư trú, vượt xa các yêu cầu của các dự án thông thường và gây ra nguy cơ rò rỉ dữ liệu;

- Rủi ro bị đàn áp theo quy định: Nếu SEC xác định rằng đồng Pi là một loại chứng khoán (tương tự như vụ kiện XRP), hệ sinh thái của đồng tiền này tại Hoa Kỳ có thể sụp đổ ngay lập tức.

3. Ra mắt mạng lưới mở: bốn chỉ số xác minh chính

Ngày 20 tháng 2 năm 2025 không chỉ là một cột mốc kỹ thuật mà còn là thước đo giá trị của Pi Network. Bốn chỉ số sau đây sẽ quyết định sự thành công hay thất bại của nó: 1. Kiểm tra tính thanh khoản của sàn giao dịch - Khối lượng giao dịch thực tế: Nếu các sàn giao dịch chính thống như HTX và Binance mở giao dịch giao ngay đồng Pi, cần phải quan sát xem có "sụp đổ khi ra mắt" hay không;- Neo giá: Có một sự chênh lệch rất lớn giữa giá P2P Đài Loan hiện tại (khoảng 1 đô la Mỹ) và giá tương lai IOU (48,3 đô la Mỹ), và hướng hội tụ chênh lệch giá cho thấy sự tự tin của thị trường.

2. Mức độ phân cấp của node

- Kiểm tra phân bổ node: Nếu 10 node hàng đầu kiểm soát hơn 50% sức mạnh tính toán, điều này sẽ đi ngược lại mục đích ban đầu của "blockchain dân sự";

- Khả năng chống kiểm duyệt: Liệu mạng mở có thể chịu được các lệnh chặn tường lửa cấp chính phủ hay không, đặc biệt là ở các khu vực nhạy cảm như Đông Nam Á.

3. Di chuyển nhà phát triển

- Tốc độ bùng nổ DApp: liệu số lượng ứng dụng mạng chính có thể vượt quá 500 trong ba tháng tới hay không và ít nhất một ứng dụng phi thường sẽ xuất hiện;

- Khả năng tương tác chuỗi chéo: tiến trình bắc cầu tài sản với Ethereum và Solana quyết định liệu nó có thể được tích hợp vào hệ sinh thái chính thống hay không.

4. Mô hình kinh tế mã thông báo

- Kiểm soát lạm phát: tốc độ phát hành khai thác có dẫn đến siêu lạm phát hay không, ám chỉ sự sụp đổ giá trị thị trường của Helium do phát hành quá nhiều mã thông báo;

- Cơ chế đốt: tỷ lệ phí xử lý trong ứng dụng bị phá hủy quyết định liệu đồng Pi có thể bước vào chu kỳ giảm phát hay không.  

4. Suy luận trong tương lai: ba kịch bản có thể xảy ra  

Kịch bản 1: Utopia trở thành sự thật (xác suất 30%)  

- Giả định chính: không có lỗi nào trên mạng chính, khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày của các sàn giao dịch vượt quá 1 tỷ đô la Mỹ và sự xuất hiện của DApp với hàng triệu người dùng;  

- Dự đoán giá: Đồng Pi sẽ ổn định ở mức 5 đô la Mỹ, FDV sẽ đạt 500 tỷ đô la Mỹ, xếp hạng trong năm đồng tiền điện tử hàng đầu về giá trị thị trường;  

- Tác động xã hội: Trở thành cơ sở hạ tầng tài chính toàn diện ở các nước đang phát triển và làm lung lay sự bá quyền của SWIFT.  

Kịch bản 2: Tăng trưởng vừa phải (Xác suất 50%)  

- Giả định chính: Công nghệ ổn định nhưng ứng dụng ở mức trung bình và tỷ lệ lạm phát hàng năm được kiểm soát trong vòng 15%;  

- Dự đoán giá: Đồng Pi dao động trong khoảng 0,5-2 đô la Mỹ và giá trị thị trường tương đương với Dogecoin (khoảng 30 tỷ đô la Mỹ);  

- Tác động xã hội: Duy trì vị thế công cụ thanh toán khu vực, tương tự ví điện tử MoMo của Việt Nam.  

Kịch bản 3: Bong bóng vỡ (xác suất 20%)  

- Giả định chính: thời gian ngừng hoạt động của mạng chính, sự đàn áp của cơ quan quản lý, nhóm bán token;  

- Dự đoán giá: Đồng Pi giảm mạnh xuống dưới 0,1 đô la và cộng đồng bảo vệ quyền của mình trên quy mô lớn;  

- Tác động xã hội: gây ra cuộc khủng hoảng niềm tin toàn cầu vào mô hình "khai thác không mất phí".  

V. Kết luận: Một thí nghiệm xã hội về niềm tin vào blockchain  

Bản chất của Pi Network là một thí nghiệm cộng tác xã hội - nó thu hút một lượng lớn người dùng với các tương tác tối giản, xây dựng sự đồng thuận của cộng đồng với sự hài lòng bị trì hoãn và thách thức chủ nghĩa tinh hoa với các câu chuyện của thường dân. Sự thành công hay thất bại của nó không chỉ liên quan đến giá token mà còn xác minh hai mệnh đề cuối cùng: 1. Blockchain có yêu cầu ngưỡng kỹ thuật không? Nếu 50 triệu người dùng mới có thể tạo ra một hệ sinh thái thịnh vượng, việc áp dụng Web3 trên diện rộng sẽ không còn xa; 2. Giá trị có phải đến từ sự khan hiếm không? Nếu đồng Pi, có thể khai thác mà không mất phí, được thị trường công nhận thì quan điểm về “vàng kỹ thuật số” của Bitcoin có thể bị thách thức.  

Ý kiến cá nhân:  

Sự kiện ra mắt mạng lưới mở Pi Network là sự kiện tiền điện tử hồi hộp nhất năm 2025. Lượng người dùng khổng lồ và các kịch bản ứng dụng thực tế có khả năng gây gián đoạn, nhưng lịch sử trì hoãn kéo dài sáu năm và bong bóng định giá giống như thanh kiếm Damocles. Trong ngắn hạn, giá có thể biến động do giải phóng thanh khoản sau khi mạng chính được ra mắt; trong dài hạn, số phận của nó phụ thuộc vào việc liệu nó có thể phát triển từ một "hiện vật phân chia xã hội" thành "công cụ tạo ra giá trị" hay không. Nếu nhóm có thể kiềm chế lòng tham và tập trung vào hệ sinh thái, đồng Pi có thể thực sự trở thành "đồng tiền dân sự" trong thế giới tiền điện tử; nếu lặp lại sai lầm của mô hình Ponzi, thử nghiệm này sẽ trở thành bài học đắt giá nhất trong lịch sử blockchain.  

Liên kết gốc