Sau sự cố tổn thất 4 triệu USD, Hyperliquid cải tiến hệ thống ký quỹ như thế nào?

1. Tóm tắt sự cố khoản lỗ 4 triệu USD của Hyperliquid

Ngày 12 tháng 3 năm 2025, một trader sử dụng ví “0xf3f4”, đã gây chú ý khi mở một vị thế Long Ethereum (ETH) trị giá hơn 300 triệu USD trên nền tảng Hyperliquid. Điều đặc biệt là trader này chỉ dùng 15,23 triệu USDC làm vốn ban đầu, nhưng nhờ sử dụng đòn bẩy rất cao – từ 13,5x đến 19,2x – họ đã tạo ra một vị thế khổng lồ. Mức đòn bẩy này được xem là rất rủi ro, đặc biệt trong thị trường tiền điện tử biến động mạnh, vì chỉ cần giá ETH giảm nhẹ cũng có thể khiến tài khoản bị “cháy” (liquidation).

Ban đầu, khi giá ETH tăng, trader này đã có lúc lời khoảng 8 triệu USD. Tuy nhiên, họ không giữ nguyên vị thế mà đã chốt lời một phần, bán 15.000 ETH và rút 17,09 triệu USDC, thu về lợi nhuận thực tế 1,86 triệu USD. Sau đó, khi giá ETH giảm xuống mức 1.839 USD, vị thế Long của họ bị thanh lý vì không còn đủ vốn thế chấp. Dù bị thanh lý, trader vẫn kiếm được tiền nhờ hành động rút lợi nhuận kịp thời trước đó.

Vấn đề xảy ra khi vị thế Long của trader bị thanh lý, vì Hyperliquid không có đủ thanh khoản trên thị trường để xử lý khối lượng giao dịch lớn này – cụ thể là 160.234 ETH. Để bảo vệ hệ thống, quỹ Hyperliquid Provider (HLP Vault) – một quỹ cộng đồng hỗ trợ thanh khoản – đã phải nhảy vào, mua toàn bộ 160.234 ETH ở mức giá 1.839 USD/ETH, với tổng giá trị khoảng 286 triệu USD. Tuy nhiên, giá ETH sau đó tiếp tục giảm xuống 1.814 USD/ETH do áp lực bán từ thanh lý, khiến HLP Vault chịu lỗ 25 USD cho mỗi ETH. Tổng cộng, Hyperliquid mất 4 triệu USD (160.234 ETH × 25 USD/ETH), và khoản lỗ này được chia sẻ cho những người tham gia quỹ HLP.

Để làm được điều này, trader cần hiểu rất rõ cách Hyperliquid hoạt động, chọn thời điểm chính xác để rút margin và tận dụng biến động giá do thanh lý gây ra.

2. Tóm tắt về Thiết kế ký quỹ của Hyperliquid

There's been a lot of discussion on Hyperliquid's margin design. I’ll address some flaws in the common arguments and explain Hyperliquid's first-principles based approach to improving the system. To my knowledge, this is the first such design in margining systems.

Perhaps other…

— jeff.hl (@chameleon_jeff) March 13, 2025

Hyperliquid đang đổi mới hệ thống ký quỹ trong DeFi với một cách tiếp cận dựa trên nguyên tắc cơ bản, thay vì sao chép mô hình từ CEX. Dưới đây là các điểm chính:

2.1. Loại bỏ sự kiểm soát tập trung – Cam kết với DeFi thực thụ

Một số ý kiến từ cộng đồng cho rằng Hyperliquid nên áp dụng một cơ chế tập trung để phát hiện và ngăn chặn hành vi thao túng. Tuy nhiên, đội ngũ phát triển đã thẳng thắn phản đối, khẳng định rằng điều này đi ngược lại mục tiêu cốt lõi của DeFi. “Chúng tôi không muốn đẩy người dùng trở lại mô hình Web2, nơi nền tảng giữ quyền quyết định tối cao,” Hyperliquid nhấn mạnh. Dù việc xây dựng một hệ thống phi tập trung thực sự khó khăn gấp nhiều lần, họ tin rằng đây là con đường đáng để theo đuổi. Thực tế, chỉ vài năm trước, không ai ngờ rằng tỷ lệ khối lượng giao dịch giữa DEX và CEX lại đạt mức ngang ngửa như hiện nay – một minh chứng cho tiềm năng của DeFi mà Hyperliquid đang dẫn đầu.

2.2.  Không sao chép mô hình CEX – Hạn chế của đòn bẩy tỷ lệ nghịch

Một đề xuất phổ biến là áp dụng mô hình ký quỹ của CEX, trong đó đòn bẩy giảm dần khi quy mô vị thế tăng lên. Trên các sàn tập trung, cách tiếp cận này giúp hạn chế rủi ro từ các vị thế lớn. Tuy nhiên, trong bối cảnh DeFi, Hyperliquid cho rằng giải pháp này không khả thi. Kẻ thao túng có thể dễ dàng chia nhỏ vị thế qua nhiều tài khoản, qua đó lách luật. Dù vậy, đội ngũ cũng thừa nhận rằng biện pháp này vẫn có thể giảm thiểu tác động từ những “cá voi tự nhiên” – những nhà giao dịch lớn không cố ý thao túng – và đang xem xét triển khai như một tính năng bổ sung trong tương lai.

2.3. Cân bằng giữa an toàn và trải nghiệm người dùng

Một số ý kiến khác đề xuất các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt hơn, chẳng hạn như cấm rút lợi nhuận chưa thực hiện (unrealized PnL). Điều này có thể ngăn chặn nhiều kiểu tấn công, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến tính linh hoạt của người dùng. Hyperliquid đã từng tiên phong áp dụng cơ chế này cho các hợp đồng perp cô lập trên các tài sản kém thanh khoản, nhưng nếu mở rộng ra toàn hệ thống, nó sẽ gây khó khăn cho các chiến lược arbitrage funding – khi trader cần rút PnL từ Hyperliquid để bù đắp thua lỗ trên các nền tảng khác. Vì vậy, ưu tiên hàng đầu của Hyperliquid là duy trì trải nghiệm người dùng, thay vì hy sinh tiện ích vì an toàn tuyệt đối.

2.4. Tránh phụ thuộc vào tham số toàn cầu

Một số ý kiến đề xuất điều chỉnh ký quỹ dựa trên các yếu tố như tổng lãi suất mở (open interest). Tuy nhiên, Hyperliquid lập luận rằng giá thanh lý phải là một hàm cố định của giá thị trường và quy mô vị thế. Nếu ký quỹ thay đổi theo các tham số toàn cầu, người dùng sẽ không thể dự đoán chính xác mức đòn bẩy, làm giảm niềm tin vào nền tảng. Cách tiếp cận này được xem là không phù hợp với một hệ thống permissionless (không cần cấp phép).

3. Giải pháp đột phá của Hyperliquid

Cốt lõi của vấn đề nằm ở việc định giá các vị thế lớn – một thách thức lớn trong DeFi. Công thức đơn giản “giá đánh dấu (mark price) × quy mô vị thế” không còn hiệu quả khi tác động thị trường vượt quá ngưỡng ký quỹ bảo trì (maintenance margin). Hyperliquid nhận thấy rằng việc mô phỏng chính xác tác động thị trường là bất khả thi, do thanh khoản sổ lệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố biến động như thời gian và hành vi của các nhà giao dịch khác. Điều này dẫn đến tình trạng thanh lý với mức trượt giá thấp, tạo cơ hội cho kẻ thao túng thoát lệnh với giá bất lợi cho hệ thống.

Để giải quyết, Hyperliquid đã giới thiệu một hệ thống ký quỹ mới với các đặc điểm nổi bật:

• Đảm bảo lỗ tối thiểu khi thanh lý: Mọi vị thế bị thanh lý phải chịu lỗ ít nhất 18,3% so với lần rút ký quỹ gần nhất (với đòn bẩy 20x). Con số này được tính từ công thức (20% - 2 × maintenance_margin_ratio / 3), đảm bảo kẻ thao túng không thể dễ dàng thoát lệnh mà không chịu thiệt hại đáng kể.

• Tách biệt yêu cầu ký quỹ: Hệ thống phân chia rõ ràng giữa ký quỹ cần thiết để rút tiền và để mở vị thế mới. Ví dụ, một trader sử dụng đòn bẩy 20x, kiếm được 100% lợi nhuận trên vốn sau khi giá tăng 5%, vẫn có thể rút phần lớn PnL mà không cần đóng vị thế. Tuy nhiên, để thao túng có lợi nhuận, họ sẽ phải đẩy giá mark lên gần 20% – một mức tăng đòi hỏi vốn khổng lồ và hầu như không khả thi.

• Tăng cường thanh khoản tự nhiên: Hyperliquid tin rằng khi các market maker tham gia nhiều hơn, chi phí thao túng giá sẽ tự động tăng cao. Trong sự cố vừa qua, trader kiếm được 1,8 triệu USD từ Hyperliquid nhưng có thể đã lỗ tổng thể do phải đẩy giá trên các nền tảng khác hoặc qua các tài khoản khác. Những người hưởng lợi thực sự là các market maker, khi họ tận dụng chênh lệch giá để kiếm hàng triệu đô chỉ trong vài phút.

4. Tác động và triển vọng

Hyperliquid không chỉ dừng lại ở việc cải tiến kỹ thuật. Họ nhìn nhận rằng sự phát triển của thanh khoản – nhờ sự tham gia của các market maker chuyên nghiệp – sẽ là lớp bảo vệ tự nhiên cho hệ thống. Khi nền tảng thu hút ngày càng nhiều dòng lệnh chất lượng, chi phí để thao túng giá sẽ trở nên đắt đỏ hơn, khiến các hành vi xấu mất dần tính khả thi.

Sự kiện này cũng gợi nhắc đến những bước tiến lớn của DeFi trong quá khứ. Vào năm 2021, khối lượng giao dịch trên DEX chỉ chiếm một phần nhỏ so với CEX. Đến nay, tỷ lệ này đã thay đổi đáng kể, và Hyperliquid tự hào là một trong những nhân tố dẫn dắt xu hướng. Với thiết kế ký quỹ mới và cam kết với triết lý phi tập trung, họ đang đặt nền móng cho một hệ thống tài chính minh bạch, bền vững và chống thao túng.

Cuộc cách mạng hệ thống ký quỹ của Hyperliquid là một bước đi táo bạo, thể hiện sự linh hoạt và quyết tâm của một dự án DeFi hàng đầu. Thiết kế mới không chỉ giải quyết vấn đề định giá vị thế lớn mà còn duy trì tính tiện ích cho người dùng – một sự cân bằng khó đạt được trong bối cảnh phi tập trung. Tuy nhiên, thành công của giải pháp này phụ thuộc nhiều vào tốc độ cải thiện thanh khoản và khả năng thu hút market maker. Nếu không, hệ thống vẫn có thể đối mặt với những thách thức tương tự trong tương lai.

Dù vậy, thông điệp của Hyperliquid rất rõ ràng: DeFi không chỉ là xu hướng mà là tương lai. Bằng cách từ chối các giải pháp tập trung và kiên định với nguyên tắc cơ bản, Hyperliquid đang chứng minh rằng tài chính phi tập trung có thể vừa an toàn vừa hiệu quả. Sau sự cố 4 triệu USD, họ không chỉ đứng dậy mà còn vươn lên mạnh mẽ hơn, đặt ra một tiêu chuẩn mới cho ngành công nghiệp.

Tương lai là phi tập trung. Hyperliquid đang dẫn đầu xu hướng này.

Đọc thêm:

• Tổng hợp 4 kèo airdrop mới và chất lượng nhất tháng 3/2025
• Đâu là động lực tăng trưởng tiếp theo của Bitcoin sau tin CPI Mỹ?
• 5 điểm khác biệt giữa Quỹ dự trữ Bitcoin và Kho tài sản số Hoa Kỳ